Bệnh hô hấp mãn tính CRD (Bệnh hô hấp mãn tính), hay còn gọi là bệnh hen gà , là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến ở gia cầm. Bệnh chủ yếu do vi khuẩn Mycoplasma gallisepticum (MG) gây ra. Ngoài ra, Mycoplasma Synoviae (MS) cũng có thể gây viêm nhiễm lây nhiễm và ảnh hưởng đến hệ hô hấp của gà.

Bệnh CRD nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây tổn hại kinh tế nghiêm trọng cho người chăn nuôi. Dưới đây là các dấu hiệu đã biết, nguyên nhân gây bệnh và phương pháp điều trị hiệu quả nhất.

Bệnh CRD là gì?

Bệnh CRD là một bệnh hô hấp mãn tính nguy hiểm ra trên gà ở mọi lứa tuổi, đặc biệt nguy hiểm khi gặp điều kiện bất lợi.

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh thường phát triển mạnh khi gà bị tác động bởi yếu tố sau:

• Thay đổi thời tiết đột ngột khiến gà bị stress, suy giảm đề kháng.
• Vận chuyển, chuyển đàn, ghép đàn , gây căng thẳng cho gà.
• Mật độ nuôi quá dày , làm tăng nguy cơ lây nhiễm bệnh.
• Chuồng trại ẩm thấp, thiếu thông thoáng, nồng độ khí NH₃, H₂S cao gây kích thích đường hô hấp.

Con đường lây nhiễm

CRD bệnh có thể lây lan nhanh chóng qua đường chính sau:

• Lây truyền dọc: Gà mẹ nhiễm bệnh truyền vi khuẩn qua trứng sang gà con.
• Lây truyền ngang: Gà tiếp xúc trực tiếp với gà bệnh hoặc gà khỏe mạnh nhưng vẫn mang mầm bệnh.

Tác động kinh tế

• Đối với gà thịt: Giảm tốc độ tăng trưởng, tăng tiêu tốn thức ăn (FCR), tỷ lệ chết cao.
• Đối với gà sinh và gà giống: Giảm tỷ lệ sống, giảm sản lượng trứng, vỏ trứng móng, ảnh hưởng đến chất lượng đàn con.

Triệu chứng CRD ở gà

Triệu chứng lâm sàng

• Gà khó thở, ho, ủ rũ, xù lông, ăn ít, chậm lớn .
• Hen khẹc, vươn cổ há mỏ để thở chảy nước mắt, nước mũi, viêm mắt .
• Mũi bị viêm , đôi khi có bọt khí.
• Trường hợp Mycoplasma Synoviae , gà có thể bị viêm khớp, phù đầu.

Bệnh tích khi phẫu thuật

• Khí quản sung huyết.
• Xuất huyết và chứa dịch nhầy dính vào niêm mạc khí quản
• Túi khí viêm đục và có thể có .
• Viêm phổi ở nhiều thể khác nhau.

Phương pháp phòng và điều trị bệnh CRD trên gà

Biện pháp phòng bệnh

🔹 Kiểm soát chất lượng đàn gà giống

• Nhập giống từ cơ sở uy tín, không mang mầm bệnh.

🔹 Quản lý trang trại

• Đảm bảo chuồng trại khô ráo, thoáng mát, mật độ nuôi hợp lý .
• Vệ sinh diệt khuẩn định kỳ để tiêu diệt mầm bệnh trong trại.
• Hạn chế bụi bẩn và khí độc bằng cách làm sạch phân gà, nền chuồng thường xuyên.

🔹 Tiêm phòng vắc xin đầy đủ

• Áp dụng lịch tiêm vắc xin phù hợp để gà có miễn dịch tốt.

🔹 Bổ sung dinh dưỡng để tăng sức đề kháng

• Cung cấp vitamin A, D, C, men tiêu hóa để hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Bổ sung khoáng chất giúp gà chống lại căng thẳng và bệnh tật.

2. Phác đồ điều trị bệnh CRD trên gà

Bước 1: Điều trị triệu chứng hô hấp

• Dùng thuốc long đờm (Bromhexin) để làm sạch đường hô hấp.
• Bổ sung vitamin A, D, C hỗ trợ phục hồi sức khỏe.

Bước 2: Tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh
Sử dụng kháng sinh đặc trị vi khuẩn Mycoplasma gallisepticum như:

• Tylosin + Doxycycline (trộn nước uống hoặc thức ăn).
• Tilmicosin + Doxycycline (tiêm hoặc pha nước uống).

Bước 3: Vệ sinh và kiểm soát môi trường

• Phun thuốc diệt khuẩn toàn bộ trại giam để tiêu diệt vi khuẩn trong không khí.
• Dọn dẹp phân gà, giữ môi trường nuôi sạch sẽ để tránh tái nhiễm trùng.

Lưu ý:

• Thời gian điều chỉnh thời gian từ 7 – 10 ngày tùy theo mức độ.
• Nếu gà mắc bệnh CRD ghép với E. coli , cần kết hợp kháng sinh điều trị đồng thời.

Hướng xử lý khi gà mắc bệnh CRD

🔹 Xác định nguyên nhân gây bệnh

• Kiểm tra xem bệnh có MG hay do virus khác để có hướng điều trị phù hợp.
• Nếu gà mắc CRD ghép với E. coli , cần điều trị cả hai loại bệnh.

🔹 Tăng sức đề kháng của gà

• Dùng long đờm, thuốc bổ sung miễn dịch để hỗ trợ gà hồi phục.

🔹 Áp dụng đặc tính kháng sinh

• Sử dụng Tylosin + Doxycycline hoặc Tilmicosin + Doxycycline theo hướng dẫn.

🔹 Dọn dẹp vệ sinh, khử trùng chuồng trại

• Phun thuốc sát trùng để tiêu diệt mầm bệnh tồn tại trong môi trường nuôi.

Kết luận

Bệnh CRD là một trong những bệnh hô hấp mãn tính nguy hiểm ở gà, gây tổn hại lớn nếu không được kiểm soát nhanh chóng. Để có hiệu quả trong phòng bệnh, người chăn nuôi phải đảm bảo vệ sinh chuồng trại, tiêm vắc xin trong phòng và bổ sung đầy đủ dinh dưỡng .

Khi phát hiện bệnh, cần áp dụng phác đồ điều trị hợp lý , kết hợp kháng sinh đặc trị và hỗ trợ thuốc hỗ trợ , đồng thời kiểm soát môi trường để ức chế tái nhiễm. Nếu thực hiện đúng các biện pháp này, người chăn nuôi có thể giảm thiểu thiệt hại và nâng cao hiệu quả chăn nuôi.